مقدمه ای بر بانکداری مجازی

دسته: مقالات

تاریخ ایجاد در دوشنبه, 10 آذر 1393 09:46

بازدید: 20565

                                            مقدمه ای بر بانکداری مجازی                                                               

                                  مهندس فریبرز رحمانی

                                                                                                     کارشناس بانکداری الکترونیک

                                                                                              چاپ در ماهنامه جوبا  مرداد و شهریور 93

بانك مجازي را مي توان به اسامی مختلفي نامیدبانکهاي كاملا اينترنتي، بانکهاي آنلاين، بانكهاي بدون شعبه فيزيكي، بانکهای مستقیم ، بانکهاي بدون ساختمان برخلاف بانکهای سنتی که آنها را بانک آجر و ملاتی مینامند،بانکهاي از "آجر به كليك" بانکی که ساختمان ندارد و برای ورود به آن احتیاج نیست وارد ساختمان شد بلکه با یک کلیک موس وارد آن میشویم و تعاریف دیگر ......

اما اصولا يك بانك مجازي به مؤسسه اي اطلاق مي شود كه خدمات بانكداري خود را در بستر اينترنت به مشتريان ارائه مي كند و اين بانك با بانكهای موجود كه از اينترنت و ساير ابزار الكترونيك به عنوان كانالهاي ثانويه براي ارائه خدمات و محصولات خود به مشتريان استفاده مي كنند، تفاوت دارد.

بانك مجازي فرزند بانك الكترونيك مي باشد كه با تحقق آن بانكداري دچار تحول عظيمی مي گردد تا آنجا كه احتمال مي رود روزي بانكهاي فيزيكي و بانكداري سنتي بطور کلی منسوخ گردد. در بانك مجازي احتياج به هيچ واسطه و تحويلداری نمي باشد  بلكه مشتري مستقيماً از طريق اينترنت با بانك ارتباط برقرار كرده و کلیه عملیات بانکی خود را انجام مي دهد.

تاریخچه بانکداری آنلاین یا مجازی

در اواخر دهه هشتاد کلمه آنلاین محبوب شد و به استفاده از یک پایانه، صفحه کلید و صفحه نمایش برای دسترسی به سیستم بانکی از طریق یک خط تلفن اطلاق می‌شد.سرویس های آنلاین در سال 1981 در نیویورک توسط چهار بانک بزرگ شهر که سرویس های بانکداری خانگی را به وسیله سیستم ویدئوتکست(Videotext)  ارائه می کردند شروع به کار کردند .

ü     اولين بانك كاملا مجازي دنيا در سال 1995 در جورجياي آمريكا

ü      اولين بانك مجازي اروپا در دوبلين در سال 1999

ü      اولين بانك مجازي آسيا در سال 2000 در سنگاپور بنیان شده است

در برخي از كشورها مانند اتريش ، كره و سنگاپور بيش از 75% بانكها خدمات اينترنتي به مشتريان ارائه مي نمايند .

بانك مجازي (از نظر مشتري) بانكي است بدون ساختمان فيزيكي که به طور كامل بر بستر اينترنت قرار دارد و خدمات قابل قبولي را در چهارچوب مقررات و قوانين بانكهاي سنتي عرضه مي كند. ر بانك مجازي امنيت و مديريت ريسك از حياتي ترين موارد مي باشد.

بانك مجازي يك ابزار ارزش افزوده قدرتمند براي جذب و نگهداري مشتريان جديد در يك محيط بانكداري شديداً رقابتي مي باشد در بين انواع بانكداري ها بانك مجازي يك مزيت رقابتي قوي محسوب مي شود كه از ساير روشهاي بانكداري مؤثرتر و بهينه‌تر مي باشد.

نحوه رقابت بزرگترین بانکهای آنلاین دنیا

مزایای بانکداری مجازی

• آسودگي و سهولت :  بر خلاف بانکهای سنتی 24/7 می باشد و با یک کلیک می توان وارد آن شد .
• فراگير بودن :  از همه نقاط دنیا قابل دسترس می باشد .
• سرعت تراكنش
• كارايي :  قابلیت دسترسی به کلیه حسابها و مدیریت آنها
• اثربخشي : قابلیت استفاده از ابزارهاي هوشمند و خبره بانك مجازي مانند اخطاردهنده ميزان موجودي، سند و سبد دارايي، برنامه هاي مديريتي براي كمك به مديريت دارائيها
• امنيت بالاي اجراي عملیات بانكي : SSL -  SET -  Digital Certificate
• صرفه جوئی در زمان
• ارزاني خدمات و نگهداري آن
• اطلاع رسانی فراگیر و اثربخش : به مشتری امکان می دهد تا خدمات و معاملات را به خوبی و به راحتی مقایسه و ارزیابی نماید .
• آگاهی تمام وقت : در هر كجا و هر زمان می توانیم حسابمان را بررسي كنيم و هر گونه تراكنش واقع شده روي آنرا بررسي نماييم .
• کاهش احتمال سوء استفاده : در صورت تقلب در حساب، این موضوع قابل رديابي و پيگيري مي باشد .
• سهولت و آساني : بانک به سمت مشتری کشانده میشود نه مشتری به  سمت بانک
• مدیریت : مي توانيم وجوه خود را از هر جا و هر زمان و در تعطيلات هم مديريت كنيم .
• پرداخت هاي خرد اينترنتي
• خريد و فروش با مبالغ کم (مبالغ زير 50 ميليون ريال)
• عمليات تجاري مابين فروشنده و خريدار
• پرداختهاي کلان اينترنتي
• عمليات تجاري مابين موسسات و بنگاههاي تجاري
• خريد و فروش هاي با مبالغ بالا(مبالغ بالاي 50 ميليون ريال)

نكته ايي كه بايد به آن دقت نمود اين است كه بسياري از بانكها از طریق وب سايت خود يك سري خدمات به مشتريان ارائه مي كنند ولي اين دليل بر مجازي دانستن آنها نمي باشد بلكه اين قبيل خدمات بهبود خدمات پس از فروش و يا بهبود سيستم خدمات مشتريان تلقي ميگردند نه بانكداري مجازي هر بانكمجازي ميتواند در ارائه خدمات مجازي نوآور باشد و خدمات منحصر به فردي را به عنوان مزيت رقابتي ارائه كند.

 به عنوان مثال بانك (Union Bank of Switzerland)UBS  سوئيس كه يك بانك مجازي است خدماتي نظير E-document يعني تحويل سريع مستندات بانكي مشتری را در قالب ديجيتال ارائه کرده كه اين سيستم داراي مزايايي از قبيل :  سرعت دسترسي سریعتر از E-mail ، دسترسي آنلاين به آن مستندات در هر زمان و هر مكان تا مدت 2 سال ، امكان دانلود و ذخيره بر روي PC كه صحت اين مستندات توسط امضاي ديجيتال مشتري تعيين مي شود . 

انواع روشهاي پرداخت اینترنتی شامل موارد ذیل است:

در بانکداری مجازی عمومآ از پروتکل امنيتي SET استفاده میگردد.

مدلهای بانکداری مجازی شامل:

v    بانکهای مجازی

در واقع موسسه ای است که فقط روی اینترنت موجود است و دارای هیچ گونه شعب فیزیکی نیست.

v    شعب مجازی

در این مدل بانکهای معمولی و مرسوم ، خدمات بانک مجازی را به کاربران خود ارائه می دهند. علت وجود این مدل این است که تمامی کاربران اینترنت و مشتریان بانکها از خدمات بانکهای مجازی استفاده نمی کنند لذا وجود بانکهای قدیمی هنوز تا مدتی لازم به نظر می رسد.  که البته استفاده از مدل دوم بهتر است چون بحث امنیت را از دید کاربران بهتر می تواند پوشش دهد پس مراجعین بیشتری خواهد داشت که در نهایت سود بیشتر حاصل و بانک  به اهداف نزدیک تر خواهد کرد.

نمونه از بانکداری مجازی (CashFac)

زیرساختهای بانکداری مجازی

1-    وجود زيرساخت هاي مخابراتي و اينترنتي پايدار و مطمئن در كشور از ضروریات داشتن بانکداری مجازی است.

2- تدوين قوانين حقوقي مناسب با عمليات بانكداري مجازي

3- استفاده از تجهيزات و تكنولوژي هاي روز  

4 - امنيت و اعتماد سازي

5- آگاه سازي مشتريان   

6- اتكا به بيمه معتبر و مطمئن : نياز به سايت هاي پشتيبان و مدرن متناسب با تكنولوژي روز دنيا

7- دانش عمومي استفاده از كامپيوتر و اينترنت

ديدگاه صاحب نظرانبانکداری مجازی

از ديدگاه مديران و كارشناسان خبره بانكي، بانکداری مجازی از سه بعد فني، اقتصادي و نيروي انساني قابل بررسي است.:

• در زمينـــه فني پيشنهاد مي شود مساله امنيت بانكداري الكترونيك مورد توجه قرار گیرد.
• در زمينه مالي و اقتصادي پيشنهاد مي گردد به ميزان سرمايه گذاري براي آموزش كاركنان جهت ايجاد مهارتهــــــاي لازم جهت پياده سازي بانكداري الكترونيك توجه بيشتري شود.
• در زمينه نيروي انساني پيشنهاد مي گردد نسبت به تربيت نيروي متخصصي كه توانايي برنامه ريزي، تجزيه وتحليل، طراحي و پيــــاده سازي و نگهداري بانكداري الكترونيك را داشته باشند توجه شود.